Bir resim aynı zamanda bir müzik eseri olabilir mi: Köln Katedrali – Ode de Cologne – PeriPetie Bistro Cafe

Bir resim aynı zamanda bir müzik eseri olabilir mi? Douglas Hofstadter görse takdir ederdi kategorisinde bir örneği buraya not edelim. Önce bir hatırlatma ile biraz bağlam sunalım, vakti zamanında demişim ki:

Beyoğlu’nda Küçükparmakkapı sokakta Cafe Bohem’in kapanmasından ötürü keşfetmek durumunda kaldığım bir lokantanın duvarında bulunan o garip besteyi ve bestecisi. Garip diyorum çünkü uzaktan bakılınca birtakım gotik kulelerin çizimlerine benzeyen görüntüyü yakından inceleyince gördüm ki aslından aşağıdan yukarı dizilmiş notalar söz konusu, her bir hattın enstrümanı belirlenmiş filan ve bir besteci ismi yazıyor. Bu garip sanat eserinin neye benzediğini hayretler içerisinde gördükten sonra müzikal olarak da neye benzediğini ziyadesi ile merak ediyorum!

Fikri takip düsturunca sorularımızı soralım: O gotik kuleler nedir, söz konusu besteci kimdir, Beyoğlu’ndaki hangi lokantadan bahsediyorum ve gerçekten kağıt üzerine dizildiğinde kuleleri andıran bir müzik olabilir mi? Tek tek cevapları sıralayalım:

Önce Köln Katedrali ile başlayalım: Almanya’nın Köln kentinde bulunan tarihi katedral. Hıristiyanlığın Katolik mezhebi için açılmış bir ibadethanedir. 1248 yılında yapımına başlanan katedralin yapımı 632 yıl sürmüş ve 1880 yılında hizmete açılmıştır. Gotik tarzdaki katedral 7000 m² alanda, 157 m.yi bulan yüksekliği ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Dünya Mirası Alanları dizelgesinde yer alır.

Köln Katedrali

Şimdi bahsi geçen besteye bakalım. Bestenin ismi Ode de Cologne. Bestecisi Geoffry Wharton. Bestenin tam ismi “Ode de Cologne for Large Orchestra, Trombone, Double-Oboe, Organ, Piano, and Stonemason” olarak geçiyor. Köln Filarmoni orkestrası için hazırlanmış ve ilk olarak şef James Conlon yönetimindeki orkestra tarafından icra edilmiş. Tek parça halinde kağıda yazılıp kağıt dikey olacak şekilde 90 derece saatin tersi yönde döndürüldüğünde aşağıdaki gibi görünüyor:

Ode de Cologne Bestesi

Peki bu eseri hakikaten orkestra ile seslendirince ortaya anlamlı bir müzik çıkıyor mu? Bence evet. Meraklısı http://www.whartons.de/gwsite2/gsw%20compositions.htm adresindeki http://www.whartons.de/gwsite2/music%20files/excerpt%20ode.wma dosyasını dinleyebilir.

Bu garip eserle, yani uzaktan bakılınca Köln Katedralini andıran yakından bakılınca ise çeşitli enstrümanlar için tasarlanmış orkestral müzik bestesi olduğu anlaşılan eserle İstanbul’da, Beyoğlu’nda, Küçükparmakkapı Sokak’taki PeriPetie Bistro Cafe‘de karşılaştım.

Tahmin edilebileceği gibi Cafe’de bu bestenin çalındığını hiç duymadım.

Tahmin edilebileceği gibi insan yaratıcılığının bu incelikli ve çarpıcı örneğini bundan böyle bana ve başkalarına ilham vermesi için buraya not ettim.

Georges Perec’in hiç “e” harfi kullanmamak kısıt koşulunu sağlayacak şekilde yazdığı Fransızca roman ‘La disparition’ ile Köln Katedraline çok benzemek ve aynı zamanda dinlenebilir olmak kısıt koşulunu sağlayan Ode to Cologne bestesi aynı kategoride değerlendirilebilir mi? Ne dersiniz?